Επιθετική έρευνα πεδίου στη Θέρμη: Ανάλυση επιχειρησιακής τακτικής

Το πρόσφατο περιστατικό στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, όπου πράκτορες της ΕΥΠ δέχθηκαν πυρά από άτομα τουρκικής υπηκοότητας, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως “ένα ακόμη θερμό επεισόδιο” μεταξύ παρανόμων.

Αντιθέτως, πρέπει να αξιολογηθεί μέσα από το ευρύτερο πλαίσιο που αφορά τις μεθόδους και την τακτική λειτουργίας ξένων υπηρεσιών πληροφοριών που επιχειρούν στο εξωτερικό.

Για όσους έχουν μελετήσει τον τρόπο δράσης τους, είναι σαφές: πρόκειται για κλασική τακτική ξένων υπηρεσιών που διεξάγουν επιθετική έρευνα πεδίου.

Τι είναι η «επιθετική έρευνα πεδίου»;

Ο όρος περιγράφει μια μορφή δραστηριότητας στην οποία ένας κρατικός ή παρακρατικός δρώντας συνήθως μέσω ομάδων "πρακτόρων περιορισμένης ευθύνης", συνεργατών ή καλυμμένων επιχειρησιακών δοκιμάζει τις αντιδράσεις του αντίπαλου μηχανισμού ασφαλείας, προχωρώντας σε στοχευμένες, αλλά ελεγχόμενες ενέργειες. Στόχος δεν είναι απαραίτητα η εξόντωση του αντιπάλου. Είναι:

• Να φανεί πότε και πώς αντιδρά η αστυνομία και οι μυστικές υπηρεσίες.

• Να διαπιστωθεί ο βαθμός ετοιμότητας και τεκμηρίωσης των παρακολουθήσεων.

• Να σταλεί ψυχολογικό μήνυμα αποθάρρυνσης σε επιχειρησιακό προσωπικό.

• Και –ίσως το πιο ανησυχητικό– να αναλυθεί η “αντοχή” του συστήματος ασφαλείας απέναντι σε μια ελεγχόμενη πρόκληση.

Το περιστατικό της Θέρμης δείχνει χαρακτηριστικά αυτού του μοντέλου.

Οι υπηρεσίες πληροφοριών εφαρμόζουν δύο κύριες μεθόδους παρακολούθησης:

1. Η αόρατη παρακολούθηση, όπου ο στόχος δεν αντιλαμβάνεται καν ότι παρακολουθείται — κατάλληλη για πολίτες, ανενεργούς πράκτορες ή στόχους χαμηλού προφίλ.

2. Η εξόφθαλμη παρακολούθηση, όταν ο στόχος πρέπει να γνωρίζει ότι παρακολουθείται. Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιείται κυρίως όταν το υποκείμενο είναι υψηλής αξίας, όπως ενεργοί πράκτορες ή αξιωματούχοι άλλων υπηρεσιών πληροφοριών.

Η δεύτερη μορφή δεν είναι απρόσεκτη ή ερασιτεχνική, είναι εσκεμμένη και απολύτως στοχευμένη. Στόχος της είναι η ψυχολογική πίεση, η αποσταθεροποίηση ή ακόμη και η προειδοποίηση. Όταν χρησιμοποιείται, η σιωπηλή παρακολούθηση μετατρέπεται σε ανοιχτό παιχνίδι ισχύος, με βαθύ πολιτικό ή επιχειρησιακό υπόβαθρο.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι δράστες ήταν Τούρκοι υπήκοοι που επέβαιναν σε όχημα και άνοιξαν πυρ εναντίον άλλου οχήματος, στο οποίο επέβαιναν στελέχη της ΕΥΠ, που φέρεται να τους παρακολουθούσαν στο πλαίσιο μυστικής επιχείρησης.

Το ότι σημειώθηκαν πυροβολισμοί αλλά δεν υπήρξαν τραυματισμοί, δείχνει ξεκάθαρα πως αν οι δράστες ήθελαν να σκοτώσουν, θα το είχαν κάνει. Δεν το έκαναν  και αυτό λέει πολλά.

Ο σκοπός τους φαίνεται να ήταν άλλος: να διαταράξουν, να προκαλέσουν, να παρατηρήσουν και να καταστήσουν σαφές ότι γνώριζαν ακριβώς ποιοι τους παρακολουθούσαν.

Ίσως όχι για να αποφύγουν τη σύλληψη, αλλά για να στείλουν μήνυμα — στην ελληνική πλευρά, αλλά και προς την αντίπαλη υπηρεσία που, πιθανώς, παρακολουθεί τις εξελίξεις.

Η αναφορά σε “τουρκική μαφία” ως αιτία της επίθεσης είναι επιφανειακή και ίσως βολική. Η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Στην Τουρκία, η διαπλοκή οργανωμένου εγκλήματος με κρατικούς μηχανισμούς ασφαλείας είναι διαχρονικά τεκμηριωμένη, τόσο σε εσωτερικά πορίσματα όσο και σε διεθνείς εκθέσεις.

Οι άνθρωποι που πυροβόλησαν στη Θέρμη πιθανότατα δεν είναι απλοί εγκληματίες. Είναι είτε παρακρατικοί, είτε επιχειρησιακοί υπεργολάβοι, είτε δρώντες υπό την κάλυψη ή την ανοχή κρατικών υπηρεσιών.

Η πράξη τους δεν ήταν προϊόν εγκληματικής αυθαιρεσίας αλλά δοκιμή αντίδρασης και προειδοποίηση. Αυτό το καθιστά ζήτημα εθνικής ασφάλειας και όχι ζήτημα κοινής εγκληματικότητας.