Δεν Θα Ξέρεις Ποιος Σε Έκλεψε: Γιατί η Κατάργηση των Τραπεζικών Καρτών θα Φέρει Πάρτι στους Χάκερ

— Προειδοποίηση από Αναλυτή Κυβερνοασφάλειας: Γιατί η Κατάργηση των Τραπεζικών Καρτών Είναι Παγίδα

Το παρακάτω άρθρο βασίζεται σε δεκαετίες εμπειρίας στην ασφάλεια πληροφοριών και τις σύγχρονες τεχνολογίες πληρωμών. Στόχος δεν είναι να προκαλέσει πανικό ή να υποστηρίξει θεωρίες συνωμοσίας, αλλά να επισημάνει σοβαρά τεχνικά και νομικά κενά που δημιουργούνται από την προσπάθεια μετάβασης σε αποκλειστική χρήση κινητών για αναλήψεις.

 Δεν με νοιάζει να σου πουλήσω καμία θεωρία συνωμοσίας. Δεν παίρνω το μέρος κανενός. Όμως ξέρω πώς σκέφτονται τα συστήματα, οι τράπεζες, οι developers, οι πλατφόρμες.

Και θα σου πω ένα πράγμα απλό:

Αν καταργήσουν τη φυσική τραπεζική κάρτα και σε αναγκάσουν να κάνεις αναλήψεις μόνο από το κινητό σου, τότε δεν θα ξέρεις ποιος σε έκλεψε — κι ούτε θα μπορέσεις να κάνεις κάτι.

Ακούγεται ακραίο; Δεν είναι. Είναι το μέλλον που ήδη ξεκίνησε, και το βαφτίζουν «ασφάλεια». Μόνο που η πραγματικότητα είναι άλλη.

Όταν χρησιμοποιείς κάρτα, ξέρεις τι ισχύει. Υπάρχει φυσικό μέσο, υπάρχει PIN, υπάρχει συγκεκριμένη ευθύνη. Η σύμβαση με την τράπεζα το λέει ρητά: αν χαθεί η κάρτα ή παραβιαστεί το PIN χωρίς δική σου υπαιτιότητα, η τράπεζα είναι υπεύθυνη (βλ. Οδηγία ΕΕ 2015/2366 - PSD2). Η διαδικασία είναι γνωστή, ελεγχόμενη, προσβάσιμη.

Αν όμως οι τράπεζες σε οδηγήσουν — ή σε εξαναγκάσουν — να χρησιμοποιείς μόνο το κινητό σου για να σηκώσεις λεφτά; Εκεί αρχίζει η θολούρα.

Ποιος έχει την ευθύνη αν παραβιαστεί η εφαρμογή της τράπεζας μέσα από το κινητό σου; Αν σου υποκλέψουν τα διαπιστευτήρια με fake login screen; Αν κάνουν SIM swap και κλωνοποιήσουν την ταυτότητά σου από άλλη χώρα; Αν το πρόβλημα προκύψει στο λειτουργικό σύστημα (iOS, Android), ή στο token που έβγαλε το Apple Pay; Αν υπάρχει αδυναμία στο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο ή bug στο λογισμικό;

Η απάντηση είναι: κανείς δεν ξέρει. Και όλοι θα δείχνουν τους άλλους.

Η νομική ευθύνη «χάνεται» σε ένα δίκτυο παρόχων. Η τράπεζα θα πει ότι φταις εσύ γιατί «συμφώνησες στους όρους χρήσης». Η εταιρεία κινητής θα πει ότι δεν ευθύνεται για τραπεζικές κινήσεις. Η Apple/Google θα παραπέμψει στους developers των εφαρμογών. Εσύ, όμως, θα έχεις χάσει χρήματα. Και δεν θα μπορείς να αποδείξεις τίποτα.

Ο Dr. Pascal Junod, ειδικός στην αντίστροφη μηχανική και κυβερνοασφάλεια με εμπειρία σε τραπεζικά πρωτόκολλα, δήλωσε πρόσφατα σε διεθνές συνέδριο:

«Ο συνδυασμός κινητών τηλεφώνων και υπηρεσιών πληρωμής μέσω τρίτων δημιουργεί μια αρχιτεκτονική όπου καμία οντότητα δεν έχει απόλυτο έλεγχο και καμία δεν αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη όταν κάτι πάει στραβά»
(Πηγή: Swiss Cyber Forum 2024, Βασιλεία)

Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: δεν υπάρχει υπεύθυνος.

Και αν πιστεύεις ότι αυτό είναι μεμονωμένο, ξανασκέψου το. Η τάση είναι ολοκληρωτική ενοποίηση των αναλήψεων με mobile-only πρόσβαση, χωρίς καν εναλλακτική χρήσης κάρτας. Δεν σου λένε «έχεις την επιλογή». Σου λένε: «από το επόμενο update, μόνο έτσι».

Με το κινητό, κάθε σου κίνηση γίνεται ίχνος. Η εφαρμογή έχει πρόσβαση στην τοποθεσία σου, στη βιομετρία σου, στις συνήθειές σου. Όλα αυτά — τα οποία εσύ δεν ελέγχεις — αποθηκεύονται, διασταυρώνονται, και δημιουργούν το τέλειο προφίλ συναλλαγής. Κι αν ένα από αυτά αλλοιωθεί ή παραβιαστεί, χάνεις την πρόσβαση ή τα χρήματά σου. Όχι επειδή φταις. Αλλά επειδή κάποιος άλλος έσπασε το σύστημα — και δεν ήταν υποχρεωμένος να στο πει.

Κι αυτό δεν είναι θεωρία. Είναι το τώρα.

Μη ρωτήσεις γιατί το κάνουν. Η απάντηση είναι: γιατί μπορούν. Επειδή είναι πιο φθηνό για την τράπεζα. Επειδή σε ελέγχουν πιο εύκολα. Επειδή αν εξαφανιστεί η κάρτα, εξαφανίζεται κι ο τελευταίος φυσικός κρίκος μεταξύ εσού και των μετρητών.

Για τους ηλικιωμένους, τους τεχνολογικά αποκλεισμένους, τους πολίτες με χαμηλό εισόδημα που δεν έχουν smartphone ή internet, αυτό ισοδυναμεί με αποκλεισμό. Δεν είναι “αναβάθμιση”. Είναι ψηφιακός αποκλεισμός, κατά παράβαση θεμελιωδών αρχών όπως η προσβασιμότητα στις βασικές οικονομικές υπηρεσίες (βλ. Οδηγία (ΕΕ) 2016/2102).

Το smartphone σου γίνεται το νέο πορτοφόλι. Αλλά και η νέα αλυσίδα σου.

Αν το χάσεις — χάνεις τα πάντα.
Αν παραβιαστεί — δεν ξέρεις ποιος φταίει.
Αν σε κλειδώσουν — δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.

Κι όλα αυτά, χωρίς εναλλακτική.

Μην είσαι αφελής. Η κάρτα μπορεί να είναι «παλιά», αλλά είναι ο μόνος τρόπος να έχεις επαφή με το χρήμα χωρίς να παρακολουθείσαι κάθε δευτερόλεπτο. Είναι το τελευταίο σημείο όπου εσύ αποφασίζεις πότε, πού, και πόσα. Αν σου το πάρουν — όλα περνάνε από άλλους. Και τότε, ούτε εσύ θα ξέρεις ποιος σε χρεώνει.

Αν δεν υπάρχει ξεκάθαρη ευθύνη, δεν υπάρχει ούτε ασφάλεια.