Μία ιστορική απόφαση με βαθιές γεωπολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις έλαβε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), ανακοινώνοντας την αυτοδιάλυσή του και τον τερματισμό της ένοπλης δράσης, έπειτα από το 12ο συνέδριό του που διεξήχθη από τις 5 έως τις 7 Μαΐου.
Η κίνηση αυτή παρουσιάζεται ως απάντηση στην έκκληση του φυλακισμένου ηγέτη του κινήματος, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, και συνοδεύεται από αιτήματα που θέτουν τη βάση για μια νέα πολιτική και κοινωνική πορεία των Κούρδων στην Τουρκία.
Μια ιστορική απόφαση με σαφείς στόχους
Η ανακοίνωση κάνει λόγο για ολοκλήρωση της «ιστορικής αποστολής» του ΡΚΚ, υπονοώντας ότι η φάση της ένοπλης αντίστασης –που διήρκεσε δεκαετίες και είχε τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές και πολιτική σταθερότητα– έχει πλέον εξαντλήσει το ρόλο της. Το ΡΚΚ ζητά τώρα τη δημιουργία ενός θεσμικού και νομικού πλαισίου που θα επιτρέψει την ειρηνική μετάβαση σε δημοκρατικές μορφές πολιτικής δράσης, υπό την καθοδήγηση του ίδιου του Οτσαλάν.
Η αναφορά στον Οτσαλάν δεν είναι τυχαία. Παρά τη φυλάκισή του από το 1999, παραμένει σύμβολο για ένα μεγάλο μέρος του κουρδικού πληθυσμού και αποτελεί πολιτικό σημείο αναφοράς. Η απαίτηση να του δοθεί ρόλος στις νέες διαδικασίες δείχνει ότι το ΡΚΚ δεν θέλει απλώς να «κλείσει» ένα κεφάλαιο, αλλά να διαμορφώσει το επόμενο.
Πιθανοί λόγοι πίσω από την αυτοδιάλυση
Η απόφαση για αυτοδιάλυση του ΡΚΚ μπορεί να εξηγηθεί μέσα από μια σειρά πολιτικών, κοινωνικών και διεθνών παραμέτρων:
Κόπωση από τη μακροχρόνια σύγκρουση: Μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες ένοπλου αγώνα, υπάρχει μια προφανής κόπωση, όχι μόνο εντός του ίδιου του κινήματος αλλά και στον κουρδικό πληθυσμό, που έχει υποστεί τις συνέπειες της βίας και της καταστολής. Η στροφή προς τη δημοκρατική πολιτική ίσως είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικής αναθεώρησης στρατηγικής.
Διεθνής πίεση και αλλαγή ισορροπιών: Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής κοινότητα δείχνει αυξανόμενη δυσανεξία απέναντι σε ένοπλα κινήματα, ακόμη και όταν αυτά στηρίζονται σε εθνοτικά ή απελευθερωτικά αιτήματα. Η απόφαση μπορεί να είναι μια προσπάθεια του ΡΚΚ να αναγνωριστεί διεθνώς ως πολιτικός φορέας και όχι ως τρομοκρατική οργάνωση.
Εσωτερικές αλλαγές στην Τουρκία: Το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία, με τις αυξανόμενες πιέσεις για εκδημοκρατισμό και κοινωνική δικαιοσύνη, ίσως δημιουργεί μια ευκαιρία για να ενταχθεί το κουρδικό ζήτημα στην επίσημη πολιτική σφαίρα. Το ΡΚΚ φαίνεται να προσπαθεί να επωφεληθεί από αυτό το παράθυρο ευκαιρίας.
Ο ρόλος των νέων γενιών Κούρδων: Η νεότερη γενιά Κούρδων έχει μεγαλύτερη πρόσβαση στην εκπαίδευση, τα μέσα ενημέρωσης και τον ψηφιακό κόσμο. Φαίνεται να αναζητεί άλλες μορφές διεκδίκησης δικαιωμάτων – πιο ειρηνικές, πολιτικές και θεσμικές.
Έκκληση για στήριξη από διεθνείς και τοπικούς παράγοντες
Η ανακοίνωση δεν σταματά στη διάλυση του ΡΚΚ, αλλά απευθύνει έκκληση σε διεθνείς δυνάμεις να μην εμποδίσουν μια δημοκρατική λύση στην Τουρκία και καλεί τις αριστερές, σοσιαλιστικές και επαναστατικές δυνάμεις της χώρας να αγκαλιάσουν αυτή τη διαδικασία. Αυτή η στάση δείχνει ότι η μετάβαση του ΡΚΚ από στρατιωτικό σε πολιτικό υποκείμενο δεν είναι μονομερής αλλά επιδιώκει στήριξη και νομιμοποίηση από την ευρύτερη κοινωνία.
Επίλογος: Μπροστά σε ένα νέο κεφάλαιο
Η απόφαση του ΡΚΚ να αυτοδιαλυθεί συνιστά μια ριζική μετατόπιση στον τρόπο αντιμετώπισης του κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία. Αν και απομένει να φανεί πώς θα ανταποκριθεί η τουρκική κυβέρνηση, η κοινωνία και οι διεθνείς παράγοντες, είναι σαφές ότι διανοίγεται η δυνατότητα για μια νέα, ειρηνική φάση. Το ζητούμενο πλέον είναι αν η πολιτική βούληση όλων των εμπλεκομένων θα επαρκέσει ώστε η ευκαιρία αυτή να μην χαθεί.
Θέλεις να επεκταθούμε σε ανάλυση των πιθανών αντιδράσεων από την τουρκική πλευρά ή τις συνέπειες για την κουρδική πολιτική σκηνή ευρύτερα;
