Τον Απρίλιο του 2025, το κόμμα ΝΙΚΗ κατέθεσε πρόταση νόμου στη Βουλή, ζητώντας την κατάργηση της υποχρεωτικότητας του Προσωπικού Αριθμού (Π.Α.).
Η πρωτοβουλία παρουσιάζεται ως κορυφαία πολιτική πράξη αντίστασης στην ψηφιοποίηση του κράτους και την ενοποίηση προσωπικών δεδομένων.
Όμως, το ουσιώδες ερώτημα είναι: τι ακριβώς επιδιώκει να αποτρέψει το κόμμα, όταν το εργαλείο αυτής της ψηφιακής ενοποίησης — η νέα ψηφιακή ταυτότητα — έχει ήδη επιβληθεί επι της ουσίας υποχρεωτικά από το 2023;
Από τον Σεπτέμβριο του 2023, η Ελλάδα εφαρμόζει το νέο σύστημα ταυτοτήτων, βασισμένο στον Ν. 5000/2022 και τις εκτελεστικές υπουργικές αποφάσεις.
Με βάση το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο:
Δεν εκδίδεται πλέον δελτίο ταυτότητας παλαιού τύπου.
Όσοι χάνουν, φθείρουν ή θέλουν να ανανεώσουν την ταυτότητά τους, υποχρεωτικά λαμβάνουν τη νέα.
Έτσι, ακόμα κι αν δεν έχει επιβληθεί με ρητό πρόστιμο, η νέα ταυτότητα είναι de facto υποχρεωτική, καθώς η χρήση της είναι προαπαιτούμενο για την καθημερινή άσκηση δικαιωμάτων του πολίτη.
Νομική αποτύπωση της υποχρεωτικότητας
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο αφήνει μικρά ή και ανύπαρκτα περιθώρια επιλογής:
Ο νόμος καθορίζει ενιαίο τύπο δελτίου ταυτότητας, με τεχνικά χαρακτηριστικά που εναρμονίζονται με ευρωπαϊκές υποχρεώσεις.
Η απόρριψη αιτημάτων έκδοσης παλαιού τύπου δεν βασίζεται σε αυθαιρεσία αλλά σε νομικά δεσμευτικές υπουργικές αποφάσεις.
Συνεπώς, η νέα ταυτότητα αποτελεί ήδη εργαλείο ψηφιακής ενοποίησης, η οποία είναι υποχρεωτική στην πράξη.
Ο Προσωπικός Αριθμός: Ένα μέτρο που δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα.
Η πρόταση της ΝΙΚΗΣ δεν ζητά την κατάργηση της νέας ταυτότητας ούτε την επαναφορά παλαιών μορφών ταυτοποίησης. Αντίθετα, εστιάζει αποκλειστικά στον Προσωπικό Αριθμό — έναν αριθμό που δεν έχει ακόμη αποδοθεί στον πολίτη και που, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, θα ενεργοποιηθεί τον Μάιο του 2025.
Πρακτικά όμως, όταν το «όχημα» (η νέα ταυτότητα) της ψηφιακής ταυτοποίησης έχει ήδη επιβληθεί και εφαρμόζεται από χιλιάδες πολίτες, η πρόταση της ΝΙΚΗΣ:
Δεν αναιρεί καμία υφιστάμενη υποχρεωτικότητα.
Δεν μεταβάλει την καθημερινή λειτουργία της Διοίκησης.
Και δεν αλλάζει τίποτα για τους πολίτες που ήδη χρησιμοποιούν το νέο δελτίο.
Πολιτική εντύπωση χωρίς ουσία;
Η εστίαση στον Προσωπικό Αριθμό, χωρίς καμία παρέμβαση ή έστω πρόταση για την υποχρεωτική χρήση της νέας ταυτότητας, δημιουργεί την εντύπωση πολιτικής αντίδρασης με καθυστερημένο και ελλιπές περιεχόμενο.
Αν το κόμμα ήθελε να προστατεύσει τους πολίτες από την ψηφιακή ενοποίηση, θα είχε παρέμβει:
Κατά τον χρόνο έκδοσης των σχετικών υπουργικών αποφάσεων.
Με προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ή την Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
Με πρόταση για εναλλακτικό τύπο ταυτοποίησης.
Τίποτα από αυτά δεν έγινε.
Η πρωτοβουλία της ΝΙΚΗΣ να ζητήσει την κατάργηση της υποχρεωτικότητας ενός μέτρου που ακόμη δεν εφαρμόζεται, χωρίς να έχει αντιταχθεί στην ήδη επιβληθείσα και καθολικά υποχρεωτική νέα ταυτότητα, δεν αντέχει σε πολιτικό ή νομικό έλεγχο.
Αντιθέτως, αποκαλύπτει έναν βαθμό υποκρισίας και επικοινωνιακής τακτικής που δεν αρμόζει σε ένα κόμμα που ευαγγελίζεται θεσμική συνέπεια.
Η ουσιαστική υποχρεωτικότητα έχει ήδη επιβληθεί. Και η σιωπή μπροστά σε αυτήν δεν μπορεί να καλυφθεί με ρητορικές κινήσεις στο παρά πέντε.
