12 ώρες πριν
Παρά τις θεατρινίστικες δηλώσεις περί «εποικοδομητικών» συνομιλιών και την επιμονή για «διπλωματική λύση», οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ – Ιράν είναι, κατά βάθος, καταδικασμένες. Η σκιά του πολέμου πλανάται βαριά πάνω από τη Ρώμη, όπου διεξάγεται ο δεύτερος γύρος των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Όσο κι αν θέλουν κάποιοι να παρουσιάσουν ένα αισιόδοξο αφήγημα, η πραγματικότητα φωνάζει: η σύγκρουση είναι πλέον ζήτημα χρόνου.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί συμμετέχει στις συνομιλίες «παρά τις σοβαρές αμφιβολίες» του για τις προθέσεις της Ουάσιγκτον. Από την άλλη, ο πρόεδρος Τραμπ –ο οποίος υποστηρίζει πως «δεν βιάζεται» να καταφύγει στη στρατιωτική επιλογή– διατηρεί έναν επικίνδυνο διπλωματικό ελιγμό, περισσότερο για τα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης παρά ως ειλικρινή προσπάθεια αποτροπής της σύγκρουσης.
Η διαφαινόμενη διάσταση απόψεων είναι πιο βαθιά απ’ όσο φαίνεται. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ ζητά τον πλήρη τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Για την Τεχεράνη, αυτό είναι απλώς απαράδεκτο, ένα ξεκάθαρο πέρασμα της «κόκκινης γραμμής».
Πίσω από κάθε διπλωματικό τραπέζι, στέκεται σιωπηλό αλλά παρόν το πιο σκληροπυρηνικό πρόσωπο της Ισλαμικής Δημοκρατίας: οι Φρουροί της Επανάστασης. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο – καμία διαπραγμάτευση για την άμυνα και τους πυραύλους. Παράλληλα, η Τεχεράνη προχωρά ακάθεκτη στην αύξηση του εμπλουτισμένου ουρανίου, φτάνοντας το 60%, ενώ ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, προειδοποιεί πως η χώρα απέχει ελάχιστα από το να μπορεί να φτιάξει πυρηνική βόμβα.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, απαιτεί την άμεση ενεργοποίηση των διεθνών κυρώσεων, πιέζοντας τους Ευρωπαίους να πάρουν σαφή θέση. Την ίδια στιγμή, η Ουάσιγκτον γνωρίζει πως η πολυμερής συμφωνία του 2015 είναι πρακτικά νεκρή. Το Ιράν όχι μόνο έχει υπαναχωρήσει από τις υποχρεώσεις του, αλλά εκμεταλλεύεται κάθε διπλωματική «παύση» για να ενισχύσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο.
Ο ίδιος ο ανώτατος ηγέτης, Αλί Χαμενεΐ, αντιμετωπίζει τις συνομιλίες με εμφανή δυσπιστία. Δεν είναι μονάχα ζήτημα πολιτικής στρατηγικής· είναι βαθύτερα ιδεολογικό, υπαρξιακό για το καθεστώς. Στο Ιράν δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχθούν την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση του πυρηνικού τους προγράμματος – όχι χωρίς ανταλλάγματα που οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να προσφέρουν.
Ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ δεν κρύφτηκε: «Ο χρόνος εξαντλείται». Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη αποφυγής κάθε στρατιωτικής επίθεσης. Όμως, η ρητορική αυτή δεν αρκεί για να αποτρέψει τα γεγονότα. Όταν όλες οι πλευρές κλείνουν τις πόρτες της ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, η διπλωματία μετατρέπεται σε προθάλαμο της σύγκρουσης.
Οι συνομιλίες στη Ρώμη είναι απλώς ένα ακόμα κεφάλαιο μιας εσκεμμένης παράτασης της κρίσης, ενός επικοινωνιακού θεάτρου χωρίς ουσία. Το Ιράν κινείται ταχύτατα προς το πυρηνικό κατώφλι, η Ουάσιγκτον απειλεί ανοιχτά και το Ισραήλ, που δεν λείπει ποτέ από την εξίσωση, παρακολουθεί έτοιμο να δράσει. Μόλις εξαντληθούν και οι τελευταίες διπλωματικές ανάσες, το κτύπημα δεν θα είναι έκπληξη. Θα είναι απλώς το επόμενο λογικό βήμα.
