1 μέρες πριν
Η Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί τον κατεξοχήν καιρό μετανοίας και συντριβής για κάθε Ορθόδοξο Χριστιανό. Εντός αυτής της εβδομάδος βιώνεται το Μυστήριο της Θείας Οικονομίας με κορύφωση τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Δεν υπάρχει τίποτε πιο ιερό, τίποτε πιο φρικτό και αποκαλυπτικό από την ώρα που ο Υιός του Θεού εκουσίως ανεβαίνει επί του Τιμίου Σταυρού για να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος.
Κι όμως, εν έτει 2025, σε πολλές ενορίες —και με εντολή Επισκόπων— παρατηρείται η βλάσφημη και ανίερη πράξη της συλλογής χρημάτων (του λεγομένου "δίσκου") ακόμη και εν μέσω της Ακολουθίας των Παθών, ακόμη και την ώρα που λιτανεύεται ο Εσταυρωμένος Χριστός, την ώρα που ο Υμνογράφος μας βάζει να αναφωνούμε με δάκρυα:
"Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου...".
Πώς είναι δυνατόν εκείνη τη στιγμή, που η Εκκλησία μάς καλεί σε απόλυτη συντριβή, κάποιοι να περιφέρουν δίσκους για να μαζέψουν χρήματα; Πώς είναι δυνατόν να ζητείται "εισφορά" την ίδια στιγμή που ο Ιούδας εισέφερε τον Διδάσκαλο στους σταυρωτές του έναντι τριάκοντα αργυρίων; Αυτό δεν είναι απλώς ακατάλληλο· είναι θεολογική ύβρις.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο "Θεολόγος του Ελέους", λέγει:
«Οὐ γάρ ἐστι καιρός κερδαίνειν, ἀλλὰ σωθῆναι.»
(PG 59, 419)
Δηλαδή, δεν είναι ο ναός καιρός και τόπος κέρδους, αλλά σωτηρίας. Πολλώ δε μάλλον, η Μεγάλη Εβδομάδα, κατά την οποία ο Κύριος προσφέρει τη Ζωή Του δίχως αντάλλαγμα.
Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης σημειώνει με τρόμο:
«Ἐν τῷ Σταυρῷ ἡ ἀγάπη ἀνέβη, καὶ οὐκ ἔλαβεν οὐδέν ἀντ’ αὐτῆς. Ἐδωρήσατο τὰ πάντα.»
(Γραφές Σιλουανού, σ. 142)
Ποια είναι η θέση μας ενώπιον αυτής της δωρεάς; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι η "τοποθέτηση χαρτονομισμάτων" εντός του ναού την ώρα του Επιταφίου Θρήνου.
Η Μεγάλη Εβδομάδα δεν προσφέρεται για διαχειριστική οικονομία. Είναι βλάσφημο να μετατρέπεται η συγκλονιστική πορεία προς το Πάθος σε ευκαιρία «εισπράξεως». Ο Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας περιγράφει τη Θεία Λειτουργία ως Μυστήριο Βασιλείας, όπου ο άνθρωπος κοινωνεί με τον Θεό όχι δια του εμπορίου, αλλά δια της Χάριτος.
Η πράξη της περιφοράς δίσκου συνιστά βαθιά θεολογική αντίφαση, διότι:
Αντικαθιστά την καρδιακή προσφορά με την χρηματική ανταπόδοση.
Αναιρεί την άδολη αυτοπροσφορά του Χριστού, που σταυρώθηκε "δίχως χρήμα" και "δίχως αίτημα".
Φέρει εις μνήμην την προδοσία του Ιούδα, που ήταν και ο ίδιος "ταμίας", και μάλιστα κλέπτης (Ιωάν. 12,6).
Ο ΙΔ΄ Κανών της Πρωτοδευτέρας Συνόδου 861 μ.Χ. ρητώς απαγορεύει κάθε μορφή εκμεταλλεύσεως των ιερών πραγμάτων για οικονομικό σκοπό:
«Μηδένα καπηλεύειν τὰ θεῖα.»
Είναι εμφανές ότι η περιφορά του δίσκου μέσα στην ιερά ακολουθία και δη στην κορύφωση του Θείου Πάθους εμπίπτει στην έννοια της "καπηλείας".
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης συχνά απέτρεπε τους ανθρώπους από το να συνδέουν το ιερό με το χρηματικό. Έλεγε:
«Η χάρη του Θεού φεύγει όταν μέσα στα ιερά μπλέξουμε τα οικονομικά… Όταν ο κόσμος πονάει και κλαίει, δεν βγάζεις δίσκο, βγάζεις την καρδιά σου.»
Το ίδιο έπρατταν και όλοι οι αγιασμένοι ασκητές: ουδέποτε επέτρεπαν την εισδοχή χρηματικού στοιχείου στην Ακολουθία των Παθών. Διότι είναι βεβήλωση· είναι σα να πλησιάζει κανείς τον Σταυρό και να λέγει: «Ἰδού, ἀργύρια!»
Ο Επίσκοπος, ως εικών Χριστού, δεν επιτρέπεται να προστάζει το αντίθετο από αυτό που παρέδωσε ο Χριστός. Αντί να διατάσσουν τον δίσκο, θα έπρεπε να καλούν σε σιωπή, δάκρυ και μετάνοια. Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος γράφει:
«Ὅπου Χριστός, ἐκεῖ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· οὐχὶ τοῦ μαμωνᾶ.»
Εκεί που δεσπόζει το χρήμα, ο Χριστός δεν βρίσκεται. Και η ώρα της Σταυρώσεως δεν προσφέρεται για «διαχειριστικές κινήσεις», αλλά για αποδοχή του συντριμμένου Θεού.
Δεν υπάρχει καμία απολύτως θεολογική, κανονική ή ποιμαντική δικαιολογία για την περιφορά δίσκου κατά τις Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος — και ιδίως της Μ. Πέμπτης και Μ. Παρασκευής. Η πράξη αυτή προσβάλλει τον Σταυρωμένο Χριστό και μετατρέπει την ιερά συγκίνηση σε θεατρική παράσταση με είσοδο επί πληρωμή.
Καλούνται οι ευσεβείς ιερείς, οι μοναχοί, και πρωτίστως οι Επίσκοποι, να μετανοήσουν για αυτή την πρακτική, να την καταργήσουν και να αποδώσουν στην Εκκλησία την καθαρότητα που της αρμόζει. Δεν είναι δυνατόν την ώρα που ο Χριστός "ἐσφάγη ὑπὲρ ἡμῶν", εμείς να επιζητούμε χρήμα. Ο Ιούδας το έκανε μία φορά· ας μην τον μιμηθούμε κάθε χρόνο.
"Μη ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ Πατρός μου οἶκον ἐμπορίου." (Ἰωάν. 2,16)
