10.04.2025
Παρά τις κατά καιρούς αισιόδοξες δηλώσεις και τις φαινομενικές προσπάθειες επαναπροσέγγισης, η πιθανότητα ουσιαστικής συμφωνίας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης παραμένει, στην ουσία, μηδενική.
Αυτό που παρατηρούμε δεν είναι μια πραγματική πορεία προς την ειρήνη, αλλά ένα πολιτικό τέχνασμα εκατέρωθεν, με στόχο τη στρατηγική προετοιμασία για μία μελλοντική, πιθανώς συντριπτική σύγκρουση.
Κάθε νέος γύρος διαπραγματεύσεων παρουσιάζεται ως "τελευταία ευκαιρία", όμως τα αποτελέσματα είναι πάντα τα ίδια: στασιμότητα, ασάφεια και καχυποψία. Οι ΗΠΑ δηλώνουν πως θέλουν μια νέα συμφωνία, ενώ παράλληλα ενισχύουν τις κυρώσεις και τις στρατιωτικές παρουσίες στον Περσικό Κόλπο. Από την άλλη, το Ιράν συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο, να αναπτύσσει βαλλιστική τεχνολογία και να διατηρεί έναν λόγο εχθρικό απέναντι στη Δύση.
Αυτός ο "διάλογος χωρίς τέλος" έχει περισσότερο επικοινωνιακό χαρακτήρα παρά ουσία. Το Ιράν εξαγοράζει χρόνο για να ενισχύσει τις στρατιωτικές του δυνατότητες και την επιρροή του στην περιοχή μέσω πληρεξουσίων δυνάμεων (όπως η Χεζμπολάχ και οι Χούθι), ενώ οι ΗΠΑ επιχειρούν να εξαντλήσουν διπλωματικά τη νομιμοποίηση του Ιράν και να διαμορφώσουν τη διεθνή κοινή γνώμη υπέρ μιας πιθανής επέμβασης.
Η Ουάσιγκτον και η Τεχεράνη γνωρίζουν καλά ότι η επόμενη σύγκρουση δεν θα μοιάζει με καμία προηγούμενη. Δεν πρόκειται απλώς για έναν περιφερειακό πόλεμο. Πρόκειται για μια γεωπολιτική σύγκρουση με παγκόσμιες διαστάσεις, όπου το Ιράν θα επιδιώξει να σύρει στον πόλεμο το Ισραήλ, τη Χεζμπολάχ, και άλλες φιλοϊρανικές δυνάμεις, ενώ οι ΗΠΑ θα επιχειρήσουν να δημιουργήσουν έναν "διεθνή συνασπισμό νομιμότητας".
Αυτό που ζούμε σήμερα είναι η προετοιμασία των ερεισμάτων: ο διπλωματικός διάλογος, τα διεθνή φόρουμ, οι δηλώσεις "ειρηνοφιλίας" — όλα στοχεύουν στο να διαμορφώσουν το ηθικό πλεονέκτημα πριν από μια πιθανή σύγκρουση.
Ίσως η μεγαλύτερη παγίδα είναι ότι ο κόσμος επιμένει να βλέπει τις εξελίξεις με όρους καλής πίστης και διπλωματίας. Όμως η ιστορία δείχνει ότι όταν δύο αντίπαλες υπερδυνάμεις δηλώνουν συνεχώς πως "αναζητούν λύση", ενώ παράλληλα εξοπλίζονται, ενισχύουν συμμαχίες και κλιμακώνουν ρητορική, η σύγκρουση είναι συχνά αναπόφευκτη.
Το "χαρτί" της συμφωνίας μπορεί να είναι απλώς ένα πολιτικό προπέτασμα καπνού – μια πρόφαση για να κερδηθεί χρόνος. Για το Ιράν, είναι ζήτημα επιβίωσης και γεωπολιτικής υπερηφάνειας. Για τις ΗΠΑ, είναι θέμα παγκόσμιας κυριαρχίας και ενεργειακής ασφάλειας.
