Το 2003, ο κόσμος παρακολουθούσε την εισβολή στο Ιράκ, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η επιχείρηση βασίστηκε σε μια διεθνή συμμαχία χωρών που αυτοπροσδιορίστηκαν ως "Σύνοδος των Προθύμων" (Coalition of the Willing), υποστηρίζοντας στρατιωτικά ή πολιτικά την απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν.
Δύο δεκαετίες αργότερα, ο όρος επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο — αυτή τη φορά όχι στη Μέση Ανατολή, αλλά στην καρδιά της Ευρώπης: την Ουκρανία.
Η "Σύνοδος των Προθύμων" του 2003: Πολεμική εκστρατεία χωρίς ομοφωνία
Η εισβολή στο Ιράκ έγινε χωρίς ρητή έγκριση του ΟΗΕ και προκάλεσε παγκόσμια αντιπαράθεση. Αν και πάνω από 40 χώρες υποστήριξαν την εκστρατεία, πολλές το έκαναν περισσότερο συμβολικά παρά με ουσιαστική στρατιωτική παρουσία. Η πρωτοβουλία έμεινε γνωστή για τον διχασμό που προκάλεσε στη διεθνή κοινότητα και για τις συνέπειες του πολέμου, που αμφισβητήθηκαν έντονα τα επόμενα χρόνια.
2025: Η νέα "Σύνοδος των Προθύμων" για την Ουκρανία
Σε μια ιστορική επανάληψη, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ηγούνται μιας νέας διεθνούς πρωτοβουλίας — μιας ανανεωμένης "Συνόδου των Προθύμων" — για την υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Σε αυτή συμμετέχουν 31 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, με στόχο τη συγκρότηση ειρηνευτικής δύναμης που θα αναπτυχθεί στην Ουκρανία μετά από πιθανή κατάπαυση του πυρός ή συμφωνία ειρήνης.
Ομοιότητες: Όνομα, αποφασιστικότητα, παράκαμψη οργανισμών
Ανεξάρτητη πρωτοβουλία: Όπως το 2003, έτσι και τώρα η πρωτοβουλία ξεφεύγει από τα αυστηρά πλαίσια του ΟΗΕ ή του ΝΑΤΟ.
Πολιτικός συμβολισμός: Η ονομασία "Πρόθυμοι" δίνει έμφαση στην ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα, όχι απαραίτητα στον επίσημο ή θεσμικό χαρακτήρα της συμμαχίας.
Διχασμός στην Ευρώπη: Και στις δύο περιπτώσεις, η συμμαχία δημιούργησε πολιτικές αντιδράσεις, ακόμα και ανάμεσα σε εταίρους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Διαφορές: Αμυντική ειρήνη έναντι επιθετικού πολέμου
Αμυντικός σκοπός: Σε αντίθεση με το 2003, όπου ο στόχος ήταν η ανατροπή καθεστώτος, το 2025 η πρωτοβουλία στοχεύει στην προστασία μιας κυρίαρχης χώρας και στη διασφάλιση ειρηνευτικής παρουσίας, όχι στην έναρξη πολέμου.
Υποστήριξη θύματος εισβολής: Η Ουκρανία είναι το θύμα στρατιωτικής επίθεσης, με σαφή υποστήριξη από τη Δύση και το διεθνές δίκαιο.
Προϋποθέσεις συμμετοχής: Η Ελλάδα και άλλες χώρες έχουν θέσει ρητές προϋποθέσεις για την εμπλοκή τους, όπως συμφωνία κατάπαυσης πυρός και σαφής στρατηγική εξόδου — κάτι που δεν υπήρχε στο Ιράκ.
Η Ελλάδα και οι δύο Σύνοδοι
Η Ελλάδα το 2003 δεν συμμετείχε στρατιωτικά στη Σύνοδο των Προθύμων για το Ιράκ, διατηρώντας επιφυλάξεις για τη νομιμότητα της εισβολής. Το 2025 όμως, συμμετέχει στην νέα πρωτοβουλία, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, δείχνοντας πιο ενεργό αλλά και πιο προσεκτικό ρόλο στην εξωτερική της πολιτική.
Η Ελλάδα έχει εκφράσει την πρόθεσή της να συμμετάσχει στην ειρηνευτική δύναμη υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
Συμφωνία κατάπαυσης του πυρός: Η ανάπτυξη ελληνικών δυνάμεων θα πραγματοποιηθεί μόνο μετά την επίτευξη επίσημης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Μη ανάπτυξη σε ρωσικό έδαφος: Οι ελληνικές δυνάμεις δεν θα επιχειρούν σε ρωσικό έδαφος.
Σαφής στρατηγική εξόδου: Σε περίπτωση παραβίασης της κατάπαυσης του πυρός από τη Ρωσία, οι ελληνικές δυνάμεις θα αποσυρθούν άμεσα.
Η νέα "Σύνοδος των Προθύμων" δεν είναι απλώς μια ιστορική αναβίωση ενός όρου — είναι μια νέα μορφή συλλογικής ασφάλειας, που αντικατοπτρίζει τις μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές ισορροπίες και τις δυσκολίες της πολυμερούς δράσης σε κρίσεις. Η πρόκληση τώρα δεν είναι η ανατροπή ενός καθεστώτος, αλλά η διατήρηση της ειρήνης και της κυριαρχίας στην Ευρώπη — με τρόπο που να αποφεύγεται η άμεση σύγκρουση με μια πυρηνική δύναμη.
