15.03.2025
Η πρόσφατη αντιπαράθεση που ξέσπασε στην Εθνική Πινακοθήκη με αφορμή τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη δεν αφορά μόνο την τέχνη, αλλά και την ευθύνη ενός κρατικού πολιτιστικού θεσμού να σέβεται τις παραδόσεις και τις αξίες του ελληνικού λαού. Η υπόθεση αυτή εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διευθυντική ικανότητα της διευθύντριας, η οποία, ως επικεφαλής της Πινακοθήκης, φέρει την ευθύνη για τις εκθέσεις που προβάλλονται στο ίδρυμα.
Η Εθνική Πινακοθήκη, ως θεματοφύλακας της ελληνικής τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς, οφείλει να προάγει τη νεοελληνική τέχνη, αλλά με τρόπο που να μην υποβαθμίζει ή να προκαλεί βασικές αξίες και πεποιθήσεις της κοινωνίας. Ωστόσο, η επιλογή έργων που αλλοιώνουν ιερά σύμβολα και θρησκευτικές εικόνες, χωρίς να προσφέρουν καλλιτεχνική ή πολιτιστική υπεραξία, υπονομεύει τον ίδιο τον ρόλο της Πινακοθήκης ως πολιτιστικού ιδρύματος με σεβασμό στην παράδοση.
Προσβολή των θρησκευτικών συμβόλων
Τα έργα που παρουσιάστηκαν στην έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» περιείχαν παραμορφωμένες και αλλοιωμένες χριστιανικές εικόνες, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Η τέχνη, ακόμη και όταν έχει προκλητικό χαρακτήρα, δεν μπορεί να λειτουργεί αποκομμένη από την κοινωνία. Ένας κρατικός θεσμός οφείλει να διακρίνει πότε ένα έργο συμβάλλει στον πολιτιστικό διάλογο και πότε γίνεται απλώς αντικείμενο πρόκλησης.
Έλλειψη σεβασμού προς την ιστορία και την παράδοση
Η Εθνική Πινακοθήκη δεν είναι μια ιδιωτική γκαλερί όπου προωθούνται ακραίες καλλιτεχνικές εκφράσεις χωρίς περιορισμούς. Αντίθετα, αποτελεί θεσμό που χρηματοδοτείται από το κράτος και εκπροσωπεί την ελληνική τέχνη. Η παρουσία τέτοιων έργων δείχνει είτε αδιαφορία είτε εσκεμμένη πρόκληση, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον ίδιο τον σκοπό της Πινακοθήκης.
Διατάραξη της κοινωνικής συνοχής
Αντί να προάγει την πολιτιστική ενότητα και τον αλληλοσεβασμό, η Πινακοθήκη, υπό τη διεύθυνση της διευθύντριας, δημιούργησε πόλωση και προκάλεσε μια ευρεία συζήτηση για τα όρια της τέχνης. Ένας επιτυχημένος διευθυντής δεν επιλέγει απλώς έργα για τις εκθέσεις, αλλά κατανοεί το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δρα.
Ως διευθύντρια, η διευθύντρια είχε την απόλυτη ευθύνη για το περιεχόμενο των εκθέσεων. Η επιλογή έργων που θίγουν θρησκευτικά σύμβολα χωρίς εμφανή καλλιτεχνικό ή ιστορικό λόγο δείχνει έλλειψη κρίσης και στρατηγικής. Το γεγονός ότι η υπόθεση πήρε τόσο μεγάλες διαστάσεις, φτάνοντας σε πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, αποδεικνύει ότι η διεύθυνση της Πινακοθήκης απέτυχε να διαχειριστεί σωστά το ζήτημα.
Η τέχνη μπορεί να είναι ανατρεπτική, αλλά ένας κρατικός θεσμός δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα του λαού. Η Εθνική Πινακοθήκη, υπό τη διοίκηση της διευθύντριας, δεν κατάφερε να τηρήσει την ισορροπία μεταξύ καλλιτεχνικής ελευθερίας και σεβασμού προς τις θρησκευτικές αξίες της Ελλάδας. Επομένως, το ερώτημα που τίθεται είναι αν η ίδια είναι ακόμη κατάλληλη για τη θέση της διευθύντριας.
