Η Unix Philosophy ως Μοντέλο για ένα Ανθρωποκεντρικό Σύστημα Δημόσιας Διοίκησης

Αν πάρουμε τη φιλοσοφία του UNIX και την εφαρμόσουμε στη δημόσια διοίκηση, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αποδοτικό, αποκεντρωμένο και ανθρωποκεντρικό σύστημα.

1. "Κάνε ένα πράγμα και κάν’ το καλά" → Εξειδίκευση και Αποτελεσματικότητα

Στη διοίκηση, κάθε υπηρεσία θα έπρεπε να έχει έναν σαφή, συγκεκριμένο ρόλο, όπως ακριβώς ένα UNIX command (ls, grep, awk). Αντί για υπερβολικά περίπλοκες γραφειοκρατικές δομές που κάνουν τα πάντα (και τελικά τίποτα σωστά), οι υπηρεσίες θα πρέπει να εξειδικεύονται και να εκτελούν μία και μόνη αρμοδιότητα αποτελεσματικά.

Παράδειγμα: Αντί για μια πολυδαίδαλη υπηρεσία αδειών, θα μπορούσε να υπάρχει ένα modular σύστημα, όπου κάθε υπηρεσία χειρίζεται μόνο μία πτυχή (π.χ. διαφορετική υπηρεσία για έλεγχο δικαιολογητικών, άλλη για την έκδοση άδειας κ.λπ.).

2. "Χρησιμοποίησε αρχεία κειμένου για αποθήκευση δεδομένων" → Διαφάνεια & Προσβασιμότητα

Τα δεδομένα της δημόσιας διοίκησης πρέπει να είναι ανοιχτά, προσβάσιμα και αναγνώσιμα από όλους. Αυτό αντιστοιχεί στη UNIX αρχή της χρήσης plain text αντί για proprietary formats.

Παράδειγμα: Αντί για κλειστά συστήματα που χρειάζονται ειδικό software (βλ. παλιές κυβερνητικές πλατφόρμες), τα δεδομένα του δημοσίου θα μπορούσαν να είναι open-data σε απλό, δομημένο JSON ή CSV, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν από πολίτες, ερευνητές και προγραμματιστές.

3. "Χρησιμοποίησε φίλτρα και pipelines" → Διαλειτουργικότητα και Μείωση Γραφειοκρατίας

Όπως τα UNIX εργαλεία συνδέονται μέσω pipelines (cat file.txt | grep "search" | sort), έτσι και οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να μπορούν να επικοινωνούν και να μοιράζονται δεδομένα αυτόματα.

Παράδειγμα:
Αντί να πρέπει ο πολίτης να πηγαίνει από υπηρεσία σε υπηρεσία κουβαλώντας τα ίδια δικαιολογητικά (π.χ. από ΚΕΠ στο Υπουργείο Μεταφορών και μετά στην Εφορία), ένα modular API θα μπορούσε να επιτρέπει στις υπηρεσίες να επικοινωνούν απευθείας, χωρίς περιττές διαδικασίες.

4. "Δώσε στους χρήστες πρωτογενή εργαλεία αντί για κλειστά οικοσυστήματα" → Ψηφιακά Δικαιώματα στους Πολίτες

Στο UNIX, ο χρήστης έχει τον έλεγχο. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και για τους πολίτες σε ένα ανθρωποκεντρικό δημόσιο σύστημα.

Παράδειγμα:
Ο πολίτης πρέπει να έχει τον πλήρη έλεγχο των δεδομένων του, όπως μπορεί να ελέγξει τα αρχεία του στο UNIX. Να μπορεί να βλέπει, να επεξεργάζεται και να μεταφέρει τις πληροφορίες του όπως επιθυμεί, χωρίς να εξαρτάται από τη γραφειοκρατία.

5. "Απέφυγε περιττή πολυπλοκότητα" → Απλότητα στις Διαδικασίες

Στο UNIX, η απλότητα είναι βασική αρχή. Ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα δημόσιας διοίκησης θα πρέπει να απλοποιεί δραματικά τις διαδικασίες.

Παράδειγμα:

• Αντί για 10 έντυπα για κάθε αίτηση, μια απλή online φόρμα.
• Αντί για πολλαπλές υπογραφές και σφραγίδες, ένα αυτόματο σύστημα ψηφιακής επικύρωσης.

6. "Βάλε τον χρήστη στο κέντρο" → Εξατομικευμένη Δημόσια Διοίκηση

Όπως το UNIX προσαρμόζεται στον χρήστη (π.χ. ο χρήστης μπορεί να φτιάξει scripts και alias), έτσι και το δημόσιο σύστημα πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες του πολίτη.

Παράδειγμα:

• Εξατομικευμένη εμπειρία: Ο κάθε πολίτης να έχει έναν προσωποποιημένο πίνακα ελέγχου για τα αιτήματά του.
• Chatbots & AI που αναγνωρίζουν το προφίλ του χρήστη και προτείνουν λύσεις.
• Διαφάνεια: Ο πολίτης μπορεί να δει ανά πάσα στιγμή την κατάσταση μιας υπόθεσής του (όπως βλέπει ένας sysadmin τα logs στο UNIX με tail -f).

 UNIX Philosophy + Δημόσια Διοίκηση = Καλύτερη Διακυβέρνηση

Αν η δημόσια διοίκηση εμπνευστεί από το UNIX:

✅ Θα γίνει αποκεντρωμένη και modular
✅ Θα λειτουργεί απλά και αποτελεσματικά
✅ Θα εστιάζει στον πολίτη, όχι στη γραφειοκρατία
✅ Θα επικοινωνεί αυτόματα μεταξύ υπηρεσιών
✅ Θα είναι ανοιχτή και προσβάσιμη

Δηλαδή, αντί να έχουμε ένα μονολιθικό, δυσλειτουργικό σύστημα γεμάτο γραφειοκρατία, θα έχουμε ένα ανοιχτό, αποτελεσματικό και ανθρωποκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης.

Άρα, η επόμενη γενιά δημόσιας διοίκησης δεν χρειάζεται περισσότερη γραφειοκρατία.