20.01.2025
Πρόκειται για ανθρώπους που διαμένουν στην Ελλάδα επί δεκαετίες, αλλά αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια για να εξασφαλίσουν ένα ελάχιστο βοήθημα επιβίωσης. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι από τα 200 άτομα που ξεκίνησαν αυτόν τον αγώνα πριν από τρία χρόνια, έχουν απομείνει μόλις 85, καθώς πολλοί έχουν αποβιώσει λόγω της ψυχικής πίεσης, των οικονομικών δυσχερειών και της ηλικίας τους.
Η νομοθεσία που διέπει το μοναδικό βοήθημα ανασφάλιστου υπερήλικα (140-180 €, ανάλογα με τα έτη παραμονής στην Ελλάδα) επιβάλλει μια παράλογη απαίτηση: οι αιτούντες πρέπει να αποδείξουν ότι δεν λαμβάνουν κανένα βοήθημα ή σύνταξη από τη χώρα προέλευσής τους. Αυτός ο όρος, εντελώς ασύμβατος με τις συνθήκες της πραγματικότητας, απαιτεί οι υπερήλικες να προσκομίσουν επίσημα έγγραφα από χώρες όπως η Γεωργία ή άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, πολλές από τις οποίες δεν έχουν επισκεφθεί εδώ και δεκαετίες.
Το Γραφείο ΟΠΕΚΑ Θεσσαλονίκης έδωσε προθεσμία μόλις 15 ημερών για την προσκόμιση αυτών των εγγράφων, ενώ για να είναι αποδεκτά, πρέπει να φέρουν και τη σφραγίδα Apostille, που πιστοποιεί την αυθεντικότητά τους. Αυτό συνεπάγεται σοβαρότατο κόστος, χρονοβόρες διαδικασίες, και σε πολλές περιπτώσεις, αδυναμία ανταπόκρισης.
Πώς μπορεί ένας άνθρωπος 80 ετών, με ελάχιστα οικονομικά μέσα και σοβαρούς περιορισμούς λόγω ηλικίας, να ταξιδέψει σε χώρες που δεν αναγνωρίζει πλέον ως "πατρίδα", να επισκεφθεί κρατικούς φορείς που αγνοούν την ύπαρξή του και να εξασφαλίσει τα απαραίτητα έγγραφα μέσα σε 15 ημέρες; Ακόμα και αν ήταν εφικτό, η αλληλογραφία και η μετακίνηση κοστίζουν υπερβολικά, ενώ οι προξενικές αρχές συχνά αποδεικνύονται ανεπαρκείς για την επίλυση τέτοιων υποθέσεων.
Για πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους, η λύση που επιλέχθηκε από απελπισία ήταν να στραφούν σε ιδιωτικές εταιρείες που υποσχέθηκαν την παροχή αυτών των εγγράφων έναντι πληρωμής. Αυτή η κατάσταση όχι μόνο εξέθεσε τους υπερήλικες σε εκμετάλλευση αλλά και δημιούργησε ένα φαύλο κύκλο νομικών προβλημάτων.
Η δυνατότητα χρήσης υπεύθυνης δήλωσης για την αποδοχή ότι δεν λαμβάνεται βοήθημα από το εξωτερικό θα μπορούσε να είχε αποτρέψει αυτή την ανθρωπιστική κρίση. Η Πολιτεία, όμως, αντί να υιοθετήσει μια ανθρώπινη και πρακτική λύση, προτίμησε να επιμείνει σε μια γραφειοκρατική διαδικασία που προϋποθέτει αδύνατες ενέργειες από τους αιτούντες.
Μέσα στα 15 χρόνια ισχύος αυτής της άδικης νομοθεσίας, εκατοντάδες υπερήλικες ομογενείς έχουν πεθάνει, ζώντας με την ανασφάλεια και το στρες ότι δε θα μπορέσουν να επιβιώσουν. Η αδυναμία εξασφάλισης του μοναδικού τους εισοδήματος οδήγησε σε τραγικές καταστάσεις, με πολλούς να πεθαίνουν από την πείνα, την απογοήτευση ή την επιβάρυνση της υγείας τους από το χρόνιο άγχος.
Η Πολιτεία οφείλει να επανεξετάσει άμεσα τη συγκεκριμένη νομοθεσία και να ενσωματώσει:
Αναδρομική Εξέταση των Αιτήσεων: Να αποδοθεί το βοήθημα στους αιτούντες που δεν κατάφεραν να προσκομίσουν τα έγγραφα για λόγους ανωτέρας βίας.
Ειδικές Ρυθμίσεις για Ομογενείς: Αναγνώριση της ιδιαιτερότητας των Ελλήνων της διασποράς, που συχνά εγκατέλειψαν τις χώρες προέλευσής τους υπό συνθήκες ανασφάλειας ή διώξεων.
Αξιοπρεπές Επίδομα: Επανεξέταση του ποσού του επιδόματος ώστε να διασφαλίζει μια στοιχειώδη αξιοπρέπεια για τους υπερήλικες.
Η μεταχείριση αυτών των ανθρώπων αποτελεί ντροπή για την ελληνική κοινωνία και τη νομοθεσία της. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν μπορούμε να συνεχίσουμε να στρέφουμε το βλέμμα μας αλλού, αφήνοντας τους πλέον ευάλωτους συμπολίτες μας να πεθαίνουν στην απόγνωση.
Η λύση είναι ζήτημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης — δύο αξίες που θα έπρεπε να χαρακτηρίζουν την Πολιτεία μας.
