Φακελάκια στα Νοσοκομεία: Η Ντροπή που Σκοτώνει τη Δημόσια Υγεία

Το φαινόμενο των φακελακίων στα ελληνικά νοσοκομεία παραμένει μια από τις πλέον ανησυχητικές παθογένειες του συστήματος υγείας στη χώρα μας.

Παρότι οι επιπτώσεις αυτής της πρακτικής είναι ευρύτατες και βαθιά αρνητικές, πολλοί πολίτες εξακολουθούν να διστάζουν να καταγγείλουν τέτοιες περιπτώσεις, διαιωνίζοντας έτσι μια κατάσταση που υπονομεύει τη δημόσια υγεία και την κοινωνική ισότητα.

Ένας από τους κύριους λόγους για την έξαρση των φακελακίων είναι οι χρόνιες ελλείψεις και δυσλειτουργίες του συστήματος υγείας.

Οι υποχρηματοδοτήσεις, οι ελλείψεις προσωπικού και εξοπλισμού, καθώς και η γραφειοκρατία, δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες νιώθουν ανασφαλείς σχετικά με την ποιότητα και την ταχύτητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το φακελάκι εμφανίζεται ως ένας ανεπίσημος μηχανισμός "εξασφάλισης" καλύτερης μεταχείρισης, ταχύτερης εξυπηρέτησης ή ακόμη και πραγματοποίησης κρίσιμων ιατρικών πράξεων.

Παράλληλα, ορισμένοι επαγγελματίες του κλάδου υγείας εκμεταλλεύονται αυτήν την ανασφάλεια, απαιτώντας χρηματική αμοιβή πέραν της νόμιμης, είτε μέσω άμεσων αιτημάτων είτε μέσω έμμεσων υπαινιγμών.

Αυτό το κλίμα διαφθοράς τροφοδοτείται και από την έλλειψη αυστηρής εποπτείας και ελέγχου. Η ανεπάρκεια μηχανισμών καταγγελίας και προστασίας μαρτύρων αποτρέπει πολλούς από το να προβούν σε επίσημες καταγγελίες.

Οι πολίτες, φοβούμενοι τυχόν αντίποινα ή απώλεια ιατρικής φροντίδας, επιλέγουν συχνά τη σιωπή. Επιπλέον, η αίσθηση ότι το σύστημα είναι διαβρωμένο σε τέτοιο βαθμό που καμία καταγγελία δεν θα οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές, ενισχύει την απάθεια και την απογοήτευση.

Ο κοινωνικός παράγοντας παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο. Στην ελληνική κοινωνία, η σχέση μεταξύ γιατρού και ασθενή συχνά χαρακτηρίζεται από ανισότητα δύναμης.

Ο ασθενής, ιδιαίτερα σε κρίσιμες ή επείγουσες καταστάσεις, βρίσκεται σε ευάλωτη θέση, γεγονός που τον καθιστά περισσότερο επιρρεπή στην αποδοχή ενός τέτοιου συστήματος.

Εξάλλου, η γενικότερη ανοχή της κοινωνίας απέναντι στη μικροδιαφθορά και η αντίληψη ότι "έτσι λειτουργούν τα πράγματα" οδηγούν σε εδραιωμένες νοοτροπίες που είναι δύσκολο να αλλάξουν.

Η διστακτικότητα για την καταγγελία φακελακίων συνδέεται επίσης με την έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Πολλοί πολίτες αμφιβάλλουν για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης και της διοίκησης στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.

Η ατιμωρησία όσων εμπλέκονται σε υποθέσεις διαφθοράς ή η μακρόχρονη διαδικασία διερεύνησης υποθέσεων αυτού του είδους εντείνουν το αίσθημα ματαιότητας.

Πέρα από τους παραπάνω λόγους, η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι το φακελάκι είναι μια αναγκαία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, "σωτήρια" λύση ενισχύει την αντοχή του φαινομένου.

Σε περιπτώσεις όπου η ζωή του ασθενούς βρίσκεται σε κίνδυνο, οι συγγενείς του συχνά θεωρούν το φακελάκι ως τη μόνη επιλογή για να διασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα, έστω και αν αυτή η πρακτική τους εξαντλεί οικονομικά και ηθικά.

Η καταπολέμηση των φακελακίων απαιτεί πολυεπίπεδη και συντονισμένη δράση. Από την αυστηρή επιβολή κυρώσεων και την ενίσχυση της διαφάνειας έως την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα σύστημα όπου η δικαιοσύνη και η ίση πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας να αποτελούν πραγματικότητα, όχι απλώς μια θεωρητική αρχή.

Μέχρι τότε, ο φόβος, η ανασφάλεια και η απογοήτευση θα συνεχίσουν να διαιωνίζουν το φαύλο κύκλο των φακελακίων στα ελληνικά νοσοκομεία.