01.01.2025
Μια σκηνή που επαναλαμβάνεται συχνά στις μεγάλες εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η καθυστερημένη άφιξη των πολιτικών.
Με περίσσεια βιασύνη και συνοδευόμενοι από κάμερες, διασχίζουν το πλήθος που έχει ήδη γεμίσει τον ναό, για να καταλάβουν τις μπροστινές θέσεις που κρατούνται «τιμητικά» γι’ αυτούς. Είναι άραγε αυτή η πρακτική ένδειξη τιμής ή κάτι πιο βαθύ, ίσως και ειρωνικό, σε σχέση με τις διδαχές του Ευαγγελίου;
Η τοποθέτηση των πολιτικών στις πρώτες θέσεις παρουσιάζεται ως τιμή προς την εξουσία που εκπροσωπούν. Ωστόσο, η φαινομενική αυτή τιμή συχνά δημιουργεί έναν παραλληλισμό με την ευαγγελική ρήση:
«Πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, καὶ ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται» (Κατά Λουκάν 14:11).
Όταν ο Ιησούς μιλούσε για τα δείπνα και τις εκδηλώσεις, καλούσε τους μαθητές Του να μη διεκδικούν τις πρώτες θέσεις, γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του, θα ταπεινωθεί. Στην περίπτωση των πολιτικών, βλέπουμε το αντίθετο: ενώ φθάνουν τελευταίοι, εμφανίζονται ως οι «πρώτοι» μέσω της θέσης που τους προσφέρεται.
Η ευαγγελική διδασκαλία μας υπενθυμίζει ότι το «πρώτοι» και το «τελευταίοι» δεν είναι απλά ρόλοι, αλλά ηθικές θέσεις. Στην περίπτωση των πολιτικών, αυτό που φαίνεται ως τιμή συχνά γίνεται αντικείμενο κριτικής. Η συνήθειά τους να καταλαμβάνουν τις θέσεις που ανήκουν στους «πρώτους» λειτουργεί ως υπενθύμιση της αντίστροφης δικαιοσύνης του Θεού.
Οι πρώτες θέσεις δεν χαρίζουν πνευματικό κύρος. Αντίθετα, αναδεικνύουν μια ανθρώπινη ματαιοδοξία, την οποία το Ευαγγέλιο κατακρίνει. Όσοι υψώνουν τον εαυτό τους, μέσω της εξουσίας ή της κοινωνικής τους θέσης, τελικά βρίσκονται αντιμέτωποι με την ταπείνωση.
Η αργοπορία των πολιτικών δεν είναι τυχαία. Αντικατοπτρίζει, συμβολικά, την απόσταση ανάμεσα στην καθημερινή τους πρακτική και την πνευματικότητα που καλείται να τους καθοδηγεί. Οι πιστοί είναι ήδη στον ναό, προσευχόμενοι και συμμετέχοντας στο μυστήριο. Αντίθετα, οι πολιτικοί, με τη θεαματική τους είσοδο, μοιάζουν να δίνουν έμφαση στην προβολή παρά στην ουσία της παρουσίας τους.
Η εκκλησία δεν είναι τόπος για επίδειξη εξουσίας, αλλά χώρος μετάνοιας και ταπείνωσης. Ίσως οι πολιτικοί –και όσοι επιδιώκουν τιμές– πρέπει να θυμούνται ότι η πραγματική τιμή δεν βρίσκεται στις πρώτες θέσεις, αλλά στην ειλικρίνεια της πίστης και της προσφοράς.
Το Ευαγγέλιο δεν είναι απλά κείμενο, αλλά κάλεσμα για αυτοκριτική. Όταν το διαβάζουμε στο πλαίσιο της ζωής μας, μας θυμίζει ότι η εξουσία και η υπερηφάνεια δεν έχουν θέση μπροστά στον Θεό. Όσοι έρχονται τελευταίοι, αλλά ταπεινά, μπορεί να είναι αυτοί που τελικά θα βρεθούν πρώτοι στην αιώνια ζωή.
Η παρουσία των πολιτικών στην εκκλησία είναι μια υπενθύμιση ότι η εξουσία και η πνευματικότητα δεν ταυτίζονται. Η ουσία της χριστιανικής ζωής δεν βρίσκεται στις θέσεις, αλλά στη στάση. Και το Ευαγγέλιο, με την απλή αλλά ισχυρή διδασκαλία του, μας καλεί να δούμε πέρα από το φαινόμενο και να αντιληφθούμε την αλήθεια της ταπείνωσης.
