Βασικές αρχές απόσπασης πληροφοριών από ανθρώπους

Η θεμελιώδης αρχή της απόσπασης πληροφοριών είναι η πηγή που έχεις στοχοποιήσει να σου παρέχει τις πληροφορίας που χρειάζεσαι χωρίς το έχεις ζητήσει άμεσα. Τουλάχιστον έτσι να πιστεύει η πηγή σου. Αυτή η ήπια τακτική HUMINT είναι εντυπωσιακά δημοφιλής και ως ένα βαθμό την έχουν χρησιμοποιήσει οι περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα και χωρίς να το αντιλαμβάνονται πλήρως. Για παράδειγμα, όταν κάποιος σας είπε κάτι που σας φάνηκε πολύ σημαντικό αλλά δεν είχατε ρωτήσει άμεσα γι?αυτή τη πληροφορία. Το μεγάλο τακτικό πλεονέκτημα της απόσπασης πληροφοριών είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα θυμούνται καν ότι σας παρείχαν αυτές τις πληροφορίες εάν κάνετε καλή εξάσκηση των τεχνικών.

Η απόσπαση πληροφοριών είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για το οποίο υπάρχουν εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις, εκατοντάδες βιβλία και επιστημονικές έρευνες, και απαιτεί εκτενή πρακτική εξάσκηση για να γίνει κανείς καλός σε αυτό. Ωστόσο, για το σκοπό αυτού του άρθρου μας θα δούμε μερικά παραδείγματα εμπνευσμένα από τον πρώην αξιωματικό της CIA (Central Intelligence Agency, Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) των ΗΠΑ, κύριο Τζέισον Χάνσον, και το βιβλίο του «Survive Like a Spy».

Η τεχνική αυτή όπως δηλώνει και το όνομα της αποσκοπεί στο να μη νοιώσει η πηγή ότι υπάρχει οποιαδήποτε απειλή με το να μοιραστεί κάποια ευαίσθητη πληροφορία. Ένα πραγματικό πρόσφατο τέτοιο γεγονός γνωρίζουμε από αξιωματικούς πληροφοριών της Γερμανίας εις το Αφγανιστάν. Είχαν μεταβεί προσωρινώς εις μίαν βάση των ΗΠΑ και ένας εξ?αυτών συμπεριφέρονταν σαν μικρό παιδί προς τα στελέχη των ΗΠΑ κάνοντας ερωτήσεις όπως «και τι είναι αυτό εκεί;», «μπορώ να το δω από κοντά;», κτλ. όταν στη πραγματικότητα χαρτογραφούσε νέα συστήματα επικοινωνιών τους που ήτο η ειδικότης του.

Μία άλλη διαχρονική τεχνική, ιδιαίτερα σε υψηλά ιστάμενα άτομα, είναι η κολακεία. Πολλές φορές άτομα με μεγάλο εγωισμό φτάνουν αρκετά υψηλά, και εάν σε αυτό μπει μέσα και μια μικρή ποσότητα αυταρέσκειας, τότε έχουμε το τέλειο θύμα-πηγή. Σκεφτείτε να πάτε ως ένας επιφανής άνθρωπος σε ένα ανώτατο στέλεχος με αυτό το προφίλ και να του πείτε πράγματα όπως «με έχει εντυπωσιάσει πόσα έχετε καταφέρει, τώρα έμαθα εργάζεστε στο τάδε τομέα, πως φτάσατε εκεί;» ακολουθούμενο από πιο συγκεκριμένες ερωτήσεις όπως «πάω στοίχημα ότι ελάχιστοι θα μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο, έχετε καιρό που ασχολείστε με αυτό;», κτλ.

Από τη γνωστική επιστήμη σήμερα γνωρίζουμε ότι υποσυνείδητα συμπαθούμε και εμπιστευόμαστε πιο εύκολα άτομα με κοινά ενδιαφέροντα. Κάτι που λογικά δεν έχει καμία βάση. Το ότι σε δύο άτομα τους αρέσει το ίδιο άθλημα ή μουσική, δε σημαίνει τίποτα. Παρ?όλα αυτά, αυτή η ανθρώπινη αδυναμία εκμεταλλεύεται εκτενώς εις το τομέα του HUMINT. Για παράδειγμα, θέλεις να στρατολογήσεις το Χ άτομο και από την έρευνα σου βλέπεις ότι του αρέσουν τα ακριβά ρολόγια. Τότε «τυχαία» μια μέρα κάθεσαι κάπου κοντά του με κάποιο ακριβό ρολόι και όταν τον δεις να το κοιτάει του λες «καλησπέρα, εχθές το αγόρασα, σας αρέσει; Βλέπω έχετε και εσείς το τάδε ρολόι, πολύ καλό μοντέλο». Κάτι τόσο απλό μπορεί να σας ανοίξει τη πόρτα για το ξεκίνημα μίας στρατολόγησης. Για παράδειγμα, έπειτα από ένα διάλογο θα μπορούσατε να πείτε «εφόσον σας αρέσουν τα τάδε ρολόγια, εάν θέλετε μπορώ να σας προσκαλέσω στη τάδε κλειστή στο κοινό έκθεση μεθαύριο» το οποίο εάν το δεχθεί, τότε ήδη έχετε τη πρώτη σας νίκη. Σας εμπιστεύτηκε και αποδέχοντας τη πρόκληση υποσυνείδητα σας χρωστάει μία ανάλογη πράξη.

Εάν ο στόχος σας είναι ένα άτομο ένθερμο και με πάθος για τις γνώσεις του, τότε μπορείτε αυτό να το εκμεταλλευτείτε με λανθασμένες δηλώσεις. Για παράδειγμα, ομιλείτε με κάποιο στρατιωτικό εχθρικής χώρας με αυτό το προφίλ χαρακτήρα, και επίτηδες έχετε ανεβάσει τις εντάσεις με κάποιο θέμα που γνωρίζει καλά, π.χ. ένα οπλικό σύστημα. Και κάποια στιγμή λέτε «αυτό το οπλικό σύστημα το σχεδίασε η τάδε χώρα μόνο για να βγάλει λεφτά, ακόμα και στις δοκιμές σας απέτυχε παταγωδώς». Εάν έχετε προετοιμάσει το διάλογο καλά, τότε σχεδόν σίγουρα ο συνομιλητής σας θα σας πει περισσότερα απ?όσα θα έκανε αλλιώς στην προσωπική του ανάγκη να νοιώσει ότι σας «διορθώνει».

Σε κάθε διάλογο, ένας σωστά εκπαιδευμένος επαγγελματίας στην απόσπαση πληροφοριών ξέρει να ακούει. Όχι να κάθεται παθητικά για να περιμένει να πει την «ατάκα του», αλλά να συμπάσχει με το στόχο του, να μελετάει κάθε λέξη και έκφραση του, και όταν δει τη κατάλληλη αδυναμία να εμβαθύνει σε αυτή ώστε να κτίσει την απαιτούμενη εμπιστοσύνη. Αρκετές φορές, απλά και μόνο με το να είναι κάποιος καλός ακροατής θα αποσπάσει ευαίσθητες πληροφορίες καθώς ο στόχος θα μιλάει ελεύθερα και δίχως να σκέφτεται ότι υπάρχει κάποιος άλλος σκοπός πίσω από αυτή την επαφή.

Αυτό είναι λογική συνέχεια του προηγούμενου. Ας υποθέσουμε ότι σας λέει ο στόχος σας κάποια στιγμή «δεν αντέχω άλλο με αυτόν τον διοικητή;», εσείς απλά επαναλαμβάνετε τη δήλωση του για περαιτέρω πληροφορίες «τι έγινε; γιατί δεν αντέχεις άλλο αυτό τον διοικητή;». Και αντίστοιχα, συνεχίζετε μέχρι να αποσπάσετε τις πληροφορίες που σας ενδιαφέρουν.

Να θυμάστε, τα παραπάνω ήτο μόνον μερικά ενδεικτικά παραδείγματα. Προφανώς, και δεν είναι οδηγός και εννοείται ότι αυτή η δεξιότητα απαιτεί πολύ εξάσκηση και εμπειρία. Όλες τις τεχνικές τις χρησιμοποιούμε με μέτρο γιατί αλλιώς θα αποκαλυφθεί άμεσα η δραστηριότητα σας. Επίσης, δε κάνουμε συζητήσεις περί ανέμων και υδάτων, αλλά σταδιακά καθοδηγούμε στο στόχο προς το θέμα ενδιαφέροντος και εκεί εμβαθύνουμε με αυτές τις τεχνικές. Τέλος, όπως αναφέραμε και κατά την εισαγωγή, η απόσπαση πληροφοριών είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο του HUMINT και εδώ κάναμε απλώς μία επιφανειακή αναφορά του.