1 μέρες πριν
Η πεποίθηση ότι το Ιράν δεν έχει φτάσει σε προχωρημένο στάδιο πυρηνικής ανάπτυξης είναι, για πολλούς αναλυτές, μια ιδιαίτερα αφελής θέση. Όχι γιατί υπάρχουν αποδείξεις ότι η Τεχεράνη διαθέτει επιχειρησιακά πυρηνικά όπλα, κάτι που ως σήμερα δεν έχει τεκμηριωθεί επίσημα, αλλά επειδή η ίδια η συμπεριφορά του κράτους, η τεχνολογική του πρόοδος και η διαχρονική του στάση απέναντι στους διεθνείς ελέγχους δημιουργούν ένα εύλογο πλαίσιο αμφισβήτησης.
Το Ιράν έχει επί δεκαετίες επενδύσει σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, επιστημονική εκπαίδευση και υποδομές εμπλουτισμού ουρανίου, φτάνοντας μάλιστα σε επίπεδα καθαρότητας που, σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), πλησιάζουν επικίνδυνα το όριο που απαιτείται για στρατιωτική χρήση.
Το νομικό σκέλος αυτής της υπόθεσης είναι σύνθετο. Με βάση τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT), το Ιράν είναι συμβαλλόμενο μέλος και έχει νομική υποχρέωση να μην επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, η ίδια η NPT δεν απαγορεύει την ανάπτυξη πυρηνικής τεχνολογίας για ειρηνικούς σκοπούς, κάτι που η Τεχεράνη επικαλείται σταθερά.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται το νομικό γκρίζο σημείο: ο εμπλουτισμός ουρανίου μπορεί να έχει διττή χρήση, και ενώ η ΙΑΕΑ έχει επανειλημμένα επισημάνει παραλείψεις στις δηλώσεις του Ιράν, δεν έχει τη δυνατότητα να αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία την ύπαρξη στρατιωτικού προγράμματος. Αυτή η νομική ασάφεια είναι που γεννά τη δυσπιστία.
Από γεωπολιτική σκοπιά, η λογική ότι το Ιράν παραμένει πλήρως «καθαρό» πυρηνικά, τη στιγμή που περιβάλλεται από πυρηνικές δυνάμεις όπως το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Ινδία, φαίνεται σε αρκετούς παρατηρητές υπερβολικά αισιόδοξη.
Οι στρατηγικοί υπολογισμοί ενός κράτους που βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση συμφερόντων με τη Δύση καθιστούν δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δεν έχει τουλάχιστον αναπτύξει τη δυνατότητα παραγωγής όπλου αν ποτέ το κρίνει απαραίτητο. Εδώ δεν μιλάμε για άμεσες αποδείξεις, αλλά για μια ανάλυση που στηρίζεται στη διεθνή πρακτική και την έννοια της αποτρεπτικής ισχύος.
Σε τελική ανάλυση, το να υποστηρίζει κανείς χωρίς επιφύλαξη ότι το Ιράν δεν διαθέτει καμία πρόσβαση σε στρατιωτικού επιπέδου πυρηνική τεχνογνωσία, αγνοεί το βάθος, τη διάρκεια και τη στρατηγική στόχευση του προγράμματός του. Νομικά, η Τεχεράνη συνεχίζει να κινείται εντός του πλαισίου που της επιτρέπει η NPT, αλλά πολιτικά, έχει καταφέρει να φτάσει σε ένα σημείο όπου η διαφορά ανάμεσα στη «δυνατότητα» και την «κατοχή» είναι πλέον δυσδιάκριτη. Και ίσως εκεί βρίσκεται η ουσία: όχι στο αν έχει ήδη όπλα, αλλά στο ότι αν το θελήσει θα μπορούσε να τα αποκτήσει σε ελάχιστο χρόνο.
